Doğum kontrol, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla kullanılan çeşitli yöntemler bütünüdür. Kişinin yaşam tarzına ve sağlık durumuna uygun yöntemi seçmesi, güvenli ve etkili bir koruma sağlar.
İçindekiler
Doğum Kontrol Yöntemleri Nelerdir?
Doğum kontrol yöntemlerinin farklı avantajları ve yan etkileri vardır. Bu nedenle doktorla görüşerek en uygun yöntemi belirlemek önemlidir. Düzenli ve doğru kullanım, bu yöntemlerin etkinliğini artırır ve gebelikten korunmada yüksek başarı sağlar. Doğum kontrol yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:
- Doğum Kontrol Hapları: Hormon içerikli haplar, yumurtlamayı engelleyerek gebeliği önler.
- Spiral (RİA): Rahim içine yerleştirilen cihaz, spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırır.
- Prezervatif (Kondom): Bariyer yöntemiyle spermin vajinaya girmesini engeller ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlar.
- Acil Kontraseptif Hap (Ertesi Gün Hapı): Korunmasız cinsel ilişkiden sonra gebeliği önlemek için kullanılır.
- Doğum Kontrol İğnesi: Hormon içeren iğne yumurtlamayı engeller.
- Diyafram: Spermin rahim içine girmesini önleyen, vajina içine yerleştirilen esnek bariyer.
- Tüp Bağlatma: Kadının fallop tüplerinin kalıcı olarak kapatılmasıyla gebelik önlenir.
- Vazektomi: Erkeğin sperm kanallarının bağlanmasıyla sperm çıkışı engellenir.
- Vajinal Halka: Vajina içine yerleştirilen halka, hormon salınımıyla yumurtlamayı engeller.
- Doğal Yöntemler: Adet döngüsünün takip edilerek, yüksek gebelik riskinin olduğu günlerde cinsel ilişkiden kaçınma.
- Cilt Altı İmplant: Cilt altına yerleştirilen çubuk, sürekli hormon salınımı yaparak yumurtlamayı engeller.
Doğum Kontrol Hapları
Doğum kontrol hapları, kadınların gebeliği önlemek için kullandığı, hormon içerikli ilaçlardır. Bu haplar, yumurtlamayı engelleyerek veya rahim ağzındaki mukusu kalınlaştırarak spermin yumurtaya ulaşmasını zorlaştırır. Genellikle her gün aynı saatte alınması gereken bu haplar, doğru kullanıldığında %99’a kadar koruma sağlar. Doğum kontrol hapları, adet düzenini sağlamak, adet sancılarını hafifletmek ve akne gibi sorunları kontrol altına almak için de kullanılır. Ancak, herkes için uygun olmayabilir; bu nedenle kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Hapların etkinliği, düzenli kullanımına bağlıdır ve herhangi bir aksaklık gebelik riskini artırabilir. Doğru kullanıldığında, doğum kontrol hapları güvenli ve etkili bir korunma yöntemidir.
Spiral Nedir?
Spiral, rahim içine yerleştirilen ve gebeliği önleyen etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Plastik ve bakırdan yapılan bu küçük T şeklindeki cihaz, spermlerin rahim içine ulaşmasını zorlaştırarak döllenmeyi engeller. Bakır spiral ve hormonlu spiral olmak üzere iki türü vardır. Bakır spiral, spermler için toksik bir ortam oluştururken, hormonlu spiral rahim içindeki mukusu kalınlaştırarak spermin hareketini kısıtlar. Takıldıktan sonra 5 ila 10 yıl boyunca koruma sağlar ve kullanımı oldukça pratiktir. Yerleştirme işlemi kısa sürede, genellikle adet döneminde yapılır. Bazı kadınlarda ilk aylarda adet düzensizliği veya kramplar görülebilir ancak bu genellikle zamanla düzelir.
Doğum Kontrol İğnesi
Doğum kontrol iğnesi, kadınların gebelikten korunmak için tercih ettiği, uzun etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Bu iğne, içerdiği progesteron hormonu sayesinde yumurtlamayı durdurarak ve rahim ağzındaki mukusu kalınlaştırarak gebelik oluşumunu engeller. Genellikle 1 veya 3 aylık periyotlarla kalçadan veya koldan uygulanır. İğne, doğru kullanıldığında %99’a kadar koruma sağlar. Kullanımı bıraktıktan sonra, doğurganlık geri döner fakat bazen birkaç ay sürebilir.
Ertesi Gün Hapı ve Doğum Kontrol Hapı Farkı
Ertesi gün hapı ve doğum kontrol hapı, gebeliği önlemek için kullanılan iki farklı yöntemdir. Doğum kontrol hapı, günlük olarak alınan ve düzenli kullanıldığında yumurtlamayı durdurarak gebeliği önleyen bir yöntemdir. Hormon içerikleri sayesinde adet döngüsünü düzenler ve yüksek koruma sağlar. Ertesi gün hapı ise korunmasız cinsel ilişkiden sonra acil durumlarda kullanılır. İçerdiği yüksek doz hormon, yumurtlamayı geciktirerek veya döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini engelleyerek çalışır. Sadece acil durumlar için uygundur ve düzenli doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Ertesi gün hapı ne kadar erken alınırsa o kadar etkilidir ve ilişki sonrası 72 saat içinde kullanılması önerilir. Ertesi gün hapının bir yıl içinde 2-3 defadan fazla kullanılmamasını önerilir.
